Περίληψη
Η άσκηση σήμερα παγκοσμίως νεοφιλελεύθερων και νεοσυντηρητικών πολιτικών δεν έχει αφήσει ανεπηρέαστη την εκπαίδευση, δεδομένου ότι το περιεχόμενο και οι στόχοι της επιχειρείται να αναδιαρθρωθούν στην κατεύθυνση των προτεραιοτήτων που θέτει η αγορά. Στις κρίσιμες αυτές συνθήκες, καθοριστική είναι η συμβολή των παιδαγωγικών και άλλων κοινωνικών σχολών σκέψης που υπερασπίζονται και αναδεικνύουν τον ανθρωπιστικό χαρακτήρα της εκπαίδευσης. Μεταξύ αυτών, σημαντικός είναι ο ρόλος της Κριτικής Θεωρίας, η οποία, επηρεάζοντας έμμεσα την εκπαιδευτική θεωρία και τη φιλοσοφία της εκπαίδευσης, συντέλεσε στη διαμόρφωση του ριζοσπαστικού ρεύματος της Κριτικής Παιδαγωγικής. Στο παρόν άρθρο παρουσιάζεται συνοπτικά, κατ’ αρχάς, το περιεχόμενο της Κριτικής Θεωρίας και της Κριτικής Παιδαγωγικής και, ακολούθως, το περίγραμμα της εκπαιδευτικής σκέψης ενός από τους σημαντικότερους σύγχρονους κριτικούς παιδαγωγούς, του Peter McLaren, με την εξέταση συγκεκριμένων βασικών σημείων της θεωρίας του. Διαπιστώνεται, τέλος, ότι, παρ’ όλες τις εγγενείς αντιφάσεις και τα όρια της Κριτικής Παιδαγωγικής, ο ρόλος που μπορεί να διαδραματίσει το παιδαγωγικό αυτό ρεύμα στην αφύπνιση της κοινωνίας μέσω της κριτικής εκπαίδευσης των πολιτών είναι καθοριστικός σε μια κρίσιμη περίοδο όπως η σημερινή, όπου η εκπαίδευση ωθείται να εξυπηρετήσει όχι πια τις ανάγκες της κοινωνίας αλλά της αγοράς.
